تاریخچه ی فیلم برداری
در سال‌های آغازین تاریخ سینما، دوربین فیلمبرداری، فقط وسیله‌ای بود که رؤیای بشر، یعنی دیدن تصاویر واقعی بر پرده را محقق ساخته بود. با دوربین می‌شد هر آنچه را می‌توان با چشم دید، ضبط کرد و بعد بر پرده مشاهده کرد، به‌طوری‌که انگار این تصاویر بر پرده جان گرفته‌اند و همین برای تماشاگر آن زمان کافی بود. دوربین را در فاصله‌ای مشخص از سوژه، بدون حرکت یا چرخشی قرار می‌دادند و هر آنچه از دریچه دوربین قابل رویت بود، بر روی فیلم ضبط می‌کردند و سپس همان‌ها را بر پرده، مقابل دید تماشاگران، قرار می‌دادند. اما امروزه دیگر این گونه نیست. با تکنیک‌ها، حرکت دوربین‌ها و تمهیداتی که از طریق عدسی دوربین، فیلتر، انواع نورپردازی و … اعمال می‌شود، تصاویر و صحنه‌ها دیگر آن چیزی نیستند که در مقابل دریچه‌ی دوربین قرار دارد؛ این تکنیک‌ها دنیای فیلم‌سازی را دگرگون کرده‌اند و فیلمبرداری به چنان پیشرفت و ظرافتی دست یافته‌است که باید به حق آن را هنر عصر تکنولوژی یا به تعبیری هنر تکنولوژیک نامید. فیلمبرداری تاریخش را با فیلم‌های سیاه و سفید آغاز کرد. اما با وجود آنکه تنها دو رنگ وجود داشت، باز هم با تکنیک‌ها و تمهیداتی که از سوی فیلم برداران توانمندی چون استنلی کورتز (Stanley Cortez) و گرگ تولند ابداع شدند، می‌شد رنگ خاکستری، سایه روشن های پیچیده و عمق میدان های عجیب و … ایجاد کرد و با وجود محدودیتی که در رنگ وجود داشت، حس صحنه را به خوبی منتقل کرد. ورود رنگ به سینما نیز آغازگر ابداعات جدید در عرصه فیلمبرداری برای هر چه بهتر شدن تصاویر و تأثیرگذاری آنها بود. همچنین با وجود آنکه سینما یک هنر دوبعدی است، اما تماشاگر به خوبی در آن، عمق، اندازها و فاصله‌ها را به صورت قابل قبول احساس می‌کند و همه این‌ها به مدد شیوه‌های مختلف فیلمبرداری و پیشرفت هر چه بیشتر در ساخت ابزار فیلمبرداری است.
ورود نخستین دوربین فیلمبرداری به ایران
نخستین دوربین فیلمبرداری در زمان مظفرالدینشاه به ایران آمد.در سفرنامه مبارکه مظفرالدین شاه آمده است که شاه روز یکشنبه 17 تیر ماه 1279 به اتاق میرزا ابراهیم خان عکاسباشی به تماشای دستگاه سینموفتوگراف و لانترن ماژیک رفته و پس از تماشا به عکاسباشی دستور ابتیاع همه دستگاه های مربوط به آن را داده است. حدود یک ماه بعد از اولین دیدار مظفرالدین شاه با سینما در سه شنبه 23 مرداد ماه 1279، در شهر اوستاند در ساحل بلژیک، جشن عید گل برگزار می شود و میرزا ابراهیم عکاسباشی مشغول عکس سینموفتوگراف اندازی از شاه است.بدین ترتیب بانی ورود اولین دوربین فیلمبرداری و نمایش فیلم، مظفرالدین شاه است و اولین فیلمبردار ایرانی نیز میرزا ابراهیم خان عکاسباشی محسوب می شود. دوربینی که میرزا ابراهیم عکاسباشی از آن استفاده می کرد، دوربین مدل گومون بود. این دوربین را هنری ساوج لندر جهانگرد انگلیسی نیز در بازدید از قصر گلستان در سال 1280 مشاهده کرده است.
میرزا ابراهیم عکاسباشی نخستین فیلمبردار ایرانی
میرزا ابراهیم عكاس‌باشی، پسر میرزا احمد صنیع‌السلطنه در سال ۱۲۵۳ هجری شمسی به دنیا آمد. او به همراه پدر، ده سالی را در اروپا ماند و به تحصیل عكاسی پرداخت. او در سفر اول مظفرالدین شاه به اروپا، به همراه گروه بود و پس از اینكه مظفرالدینشاه در هفدهم تیرماه سال ۱۲۷۹ در فرانسه با پدیده سینما توگراف، آشنا شد، دستور تهیه دستگاه آن را داد. نخستین فیلم‌های ایرانی را نیز در همین سفر در اوستاند بلژیك به تاریخ ۲۳ مرداد ۱۲۷۹ برداشت. عكاس‌باشی در بازگشت به ایران تا سال‌های آخر سلطنت مظفرالدین شاه در دربار بود، با آغاز سلطنت محمدعلی شاه دربار را ترك و مدتی به كار چاپ نشریه پرداخت. او نخستین فیلمبردار تاریخ سینمای ایران به شمار می‌‌آید.میرزا ابراهیم‌خان عكاس باشی نخستین فیلمبردار ایرانی، در مرداد ماه سال ۱۲۵۳ در تهران به دنیا آمد. عمر او در این دنیا كم بود و در سال ۱۲۹۴ در سن ۴۱ سالگی در چابكسر قزوین دیده از جهان فرو بست. پدرش میرزا احمد صنیع‌السلطنه، عكاس‌باشی دربار ناصرالدین شاه بود، درباره او می‌‌گویند: وی بدون اجازه ناصرالدین شاه با معیر الممالك به اروپا سفر كرد و شاه به هر دو غضب كرد. معیر برگشت، اما صنیع‌السلطنه حدود ده سال در اروپا ماند و پسرش میرزا ابراهیم‌خان از چهارده سالگی در پاریس به تحصیل عكاسی پرداخت و زمانی كه ناصر‌الدین‌شاه اجازه داد پدرش بازگردد، او نیز همراه پدر به تهران آمد و به دستور شاه در خدمت مظفرالدین میرزا كه ولیعهد بود و در تبریز به سر می‌‌برد، درآمد. پس از كشته شدن ناصرالدین شاه، میرزا ابراهیم‌خان عكاس‌باشی، همچنان در دربار بود و همین امر باعث شد تا در آبان سال ۱۲۷۷ شمسی، یعنی زمانی كه ۲۴ سال سن داشت لقب عكاس‌باشی را بگیرد و همچنین با خواهر همسر مظفرالدین شاه، یعنی زیورالسلطان طلعت‌‌السلطنه ازدواج كرد.
میرزا ابراهیم در سفر نخست مظفرالدینشاه در سال ۱۲۷۹، همراه او بود و در شهر (كنتركس‌ویل) فرانسه دستور تهیه دوربین را دریافت كرد و به وسیله پدرش كه در پاریس به سر می‌‌برد، ترتیب آن را داد. او نخستین فیلم را در (اوستاند بلژیك) در مراسم جشن گلها فیلمبرداری كرد و سپس همراه شاه به ایران بازگشت.شروع نمایش فیلم از همان روزهای نخست بازگشت مظفرالدین شاه، در دربار، سپس رفته رفته نزد اشراف،به هنگام مهمانی‌ها و عروسی‌ها آغاز شد.نمایش فیلم هر دفعه، غالبا دوبار جداگانه، یكبار برای مردها و یكبار برای زن‌ها، صورت میگرفت.در سفری كه مظفرالدینشاه در سال ۱۹۰۰ میلادی به پاریس داشت از نمایشگاه جهانی دیدن كرد و پس از تماشای یك فیلم سینمایی، علاقه‌مند شد تا یك دستگاه كامل فیلمبرداری و نمایش فیلم خریداری كند و با خود به ایران بیاورد. مظفرالدین شاه این گونه تعریف می‌‌كند: بعدازظهر به اكسپوزیسیون و تالار جشن رفتیم كه در آنجا (سینما توگراف) كه عكس مجسم و متحرك است، نشان میدهند.بعد هم به عمارت (ایلوزین) رفتیم كه تفصیل آن از این قرار بود؛ ابتدا وارد در مخصوص این عمارت شدیم، وقت مغرب چراغ‌های اكسپوزیسیون روشن بود، اول تالار جشن است كه خیلی در نظر ما جلوه كرد و واقعا بنای عالی‌ا‌ست؛ جایی است به بزرگی دو تكیه دولت و همان طور حدود و با بلور منقش، مسقف است و اطراف آن دو مرتبه صندلی‌های مخمل قرمز است كه برای جلوس است؛ خاص ساخته و پرداخته شده، در این تالار سینماتوگراف نشان میدهند، پرده بسیار بزرگی در وسط تالار بلند كردند و تمام چراغ‌های الكتریك را خاموش و تاریك كرده، عكس سینماتوگراف را به آن پرده بزرگ انداختند، خیلی تماشا دادند. من جمله مسافرین آفریقا و عربستان را كه در صحرای آفریقا با شتر راه می‌‌پیمایند، نشان دادند كه خیلی دیدنی بود، دیگر اكسپوزیسیون و كوچه متحرك و رودخانه و رفتن كشتی در رودخانه و شناوری و آب بازی مردم و انواع چیزهای دیگر دیده شد كه خیلی تماشا داشت. به عكاس‌باشی دستور‌العمل داده‌ایم آنها را خریده و با خود به تهران بیاورد و ما آنان را نشان بدهیم.سرانجام این دستگاه‌ها خریداری شده و در اختیار میرزا‌ابراهیم‌خان قرار گرفت و او با آنها در شهر (استاند) بلژیك كه مظفرالدین شاه مدتی در آن توقف داشت، از (جشن گل) كه با ورود شاه مصادف شده بود، فیلمبرداری كرد... (امروز عید گل است و ما را دعوت به تماشا كردند، بسیار عید با تماشایی بود، تمام كالسكه‌ها را با گل مزین كرده و توی كالسكه‌ها و چرخ‌ها را پر از گل كرده بودند كه كالسكه‌ها پیدا نبود و خانم‌ها سوار كالسكه‌ها شده و با دسته‌های گل در جلو ما عبور كردند و عكاس‌باشی هم مشغول سینما توگراف اندازی بود.
در دومین سفر مظفرالدین شاه به اروپا، میرزا ابراهیم‌خان باز به عنوان عكاس همراه كاروان او بود. شاه در سفرنامه دوم خود در ضمن شرح وقایع روزهای توقف در آلمان نوشته است: (عكاس‌باشی را هم به جهت عكس جدید الاختراع كه در آلمان بود، گفتیم بماند و یاد بگیرد) و در جای دیگر می‌‌نویسد: عكاس‌باشی هم سینما توگراف آورده بود، یك ساعتی هم او را تماشا كردیم.پس از بازگشت از سفر دوم، سفرنامه شاه باز در (مطبعه خاصه مباركه) با دست میرزا احمد خان و میرزا ابراهیم خان چاپ و منتشر شد، در صفحه اول آن سفرنامه آمده بود:میرزا ابراهیم پس از بازگشت از سفر، همچنان با پدر خود در عكاسخانه دارالفنون و چاپخانه دربار مشاركت داشت و پس از درگذشت پدر (میرزا احمدخان)، لقب (صنیع‌السلطنه)، به او تعلق گرفت.نمونه‌هایی از عكس‌های میرزا ابراهیم‌خان و پدرش میرزا احمدخان، ۱۷۸ قطعه در چهار مجله در آلبوم خانه گلستان موجود است كه از مظفرالدین شاه و شكارگاه‌هایش در فاصله سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۲۰ هجری قمری گرفته و مرتب شده است. پس از مرگ مظفرالدین شاه، ابراهیم میرزا خدمت در دربار را ترك كرد و در زمینی كه با برادر كوچكترش (تقی‌خان صنیع السلطان) در نزدیكی كرج تهیه كرده بود به كشاورزی پرداخت و در خانه‌اش گاهی برای دوستان و مهمان‌هایش فیلم نشان میداد.وی در سال‌های آخر زندگانی برای كشاورزی، به گیلان رفت و در سال ۱۲۹۴ شمسی در چابكسر از دنیا رفت.البته یك حكایت دیگر آن است كه می‌‌گویند: با آغاز سلطنت محمدعلی شاه و پس از فوت مظفرالدینشاه، میرزا ابراهیم جایش را به عبدا... میرزا قاجار (شاگرد پدرش) داد و خود به زراعت در ولدآباد كرج و نیز به امور چاپی مشغول بود، او در اواخر عمرش املاك (ساعدالدوله) را در قزوین اجاره كرد و در قهوه‌خانه‌ای در چابكسر دچار سكته شد و درگذشت.از او یك پسر و چهار دختر باقی ماند، پسر او جهانگیر مصور رحمانی از عكاسان ماهر تهران بود.
چه زمانی دوربین فیلمبرداری اختراع شد؟
دوربین فیلمبرداری نوعی دوربین عکاسی است (اما نه یک دوربین ثابت) که توالی سریع عکس‌ها را بر روی سنسور تصویر یا فیلم می‌گیرد. این اختراع یک جهش بزرگ به جلو برای دنیا بود.
بسیاری از دانشمندان در حال آزمایش این فناوری بودند، اما هیچ یک از آنها آن را کامل نکردند. یکی از اولین تلاش‌ها تفنگ کرونوفوتوگرافی (عکسبرداری متوالی با تناوب معین) بود که در سال ۱۸۸۲ توسط اتین-ژول ماره، دانشمند فرانسوی اختراع شد. این اختراع می‌توانست در هر ثانیه ۱۲ تصویر ثبت کند؛ اما این اختراع هم یک دوربین فیلم برداری نبود. بسیاری از افراد با استفاده از این فناوری آزمایش‌های متعددی انجام دادند. در سال ۱۸۸۸، مخترع مشهور آمریکایی توماس ادیسون نقشه‌هایی را برای ساخت دوربینی تهیه کرد که بتواند تصاویر متحرک را روی یک استوانه ضبط کند؛ اما این اختراع هم اولین دوربین فیلم برداری نبود.
چه کسی اولین دوربین فیلم برداری را اختراع کرده است؟
لوئیس لو پرنس (Louis Le Prince) یک دوربین تک لنز ساخت و در سال ۱۸۸۸ از آن برای ساخت یک فیلم کوتاه بی صدا از افرادی که در یک باغ قدم می‌زدند استفاده کرد. این اولین دوربین فیلم برداری بود و کشف بزرگی به شمار می‌رفت. قدیمی‌ترین فیلم موجود چشم اندازباغ روندهی اثبات این واقعیت است که باید لو پرنس را مخترع اولین دوربین فیلم برداری دانست. در سپتامبر ۱۸۹۰، لو پرنس درست قبل از ثبت اختراع دستگاه خود و استفاده از آن در آمریکا، از روی زمین ناپدید شد. همسرش مطمئن بود که او به قتل رسیده است. در سال ۲۰۰۸ یک مجله ادعا کرد که شواهد نشان می‌دهد ادیسون ترور لو پرنس را ترتیب داده است. این موضوع را مجله علمی بی بی سی فوکوس گزارش داده است؛ بنابراین چه کسی اولین دوربین فیلم برداری را اختراع کرده است؟ قطعاً می‌توان ویلیام کندی دیکسون را مخترع دوربین فیلمبرداری دانست. او یک مخترع اسکاتلندی بود که تحت استخدام توماس ادیسون یک دوربین فیلمبرداری اولیه طراحی کرد؛ اما ادیسون به اعتبار این اختراع پایان داد. پس از آزمایش زیاد و استفاده اولیه از فیلم ۱۹ میلی متری و کادر افقی، دیکسون سرانجام بر روی فیلم ۳۵ میلی متری با نسبت تصویر ۱.۳۳:۱ متمرکز شد. این یک قالب استاندارد است که تا امروز در سینما همچنان مورد استفاده است.اما دیکسون وارد عمل شد و همه چیز را از آنجا کنترل کرد. این یک کلاهبرداری است، اما مردم هنوز هم دیکسون را مخترع دوربین فیلم برداری می‌دانند.
توماس ادیسون در سال ۱۸۹۳ حق ثبت اختراع دوربین فیلم برداری خود، کینتوگراف را دریافت کرد. ادیسون و تیمش در اوایل دهه ۱۸۹۰ دوربین و بیننده آن را توسعه داده و چندین تظاهرات برگزار کردند. اکنون به وی لقب اولین مخترع دوربین فیلمبرداری را نسبت داده اند.
کینتوگراف
اولین دوربین فیلمبرداری کینتوگراف نام داشت. این اولین دوربینی بود که بر روی یک نوار متحرک از فیلم عکس میگرفت. در کینتوسکوپ (دستگاه اولیه نمایش تصویر متحرک) و کینتوگراف ادیسون، از فیلم سلولوییدی استفاده شد که توسط جورج ایستمن در سال ۱۸۸۹ اختراع شد. این فیلم ۳۵ میلیمتری بود، دقیقاً مانند آنچه امروز استفاده می‌کنیم؛ اما این فیلم‌ها هرگز پروجکت نشدند و تنها یکبار از طریق یک روزنه نشان داده شدند.
کینتوسکوپ
کینتوسکوپ (Kinetoscope ) صنعت فیلم برداری را راه اندازی کرد، اما محدودیت‌های فنی آن را برای ارائه، نامناسب ساخت. طبق دانشنامه بریتانیکا، شکافی درمقابل تصویر، اثر استروبوسکوپی را ایجاد می‌کند. در کینتوسکوپ، فیلم با سرعت ۴۰ فریم در ثانیه حرکت می‌کند و یک شکاف در چرخ شاتر با قطر ۱۰ اینچ، فیلم عکاسی را در معرض نور قرار می‌دهد. روشنایی توسط یک لامپ برقی که مستقیماً در زیر فیلم قرار گرفته فراهم می‌شود. فیلم از روی قرقره‌ها عبور کرده و انتهای آن به هم متصل شده و یک حلقه مداوم ایجاد می‌کند. این حلقه در ابتدا ۲۵ تا ۳۰ فوت طول داشت، اما بعداً تقریباً به ۵۰ فوت افزایش یافت. یک موتور جریان مستقیم که توسط باتری ذخیره سازی ادیسون تغذیه می‌شود، فیلم را با سرعت یکنواخت جابجا می‌کند.
اولین فیلم چه زمانی ساخته شد؟
طبق تعریف، فیلم متحرک مجموعه‌ای از تصاویر است که بر روی صفحه نمایش داده می‌شود و حس حرکت را ایجاد می‌کند. در اوایل دهه ۱۸۰۰ عکاسی وجود داشته و مخترعان در حال آزمایش حرکت تصاویر بوند. در سال ۱۸۷۸، ادوارد مایبریج، ۲۴ دوربین متصل به سیم‌های سه تایی را برای عکس گرفتن از یک اسب در حال تاخت راه اندازی کرد. می‌توان گفت از نظر فنی، این اولین فیلمی بود که ساخته شد. وی بعد‌ها آن را توسعه داد و تصاویر را بر روی یک دستگاه پروژکتور بسیار ابتدایی به نام زوپراکسیسکوپ، اختراع جدید خود، ارائه داد.
پیامد‌های اختراع دوربین سینما
این اختراع به مخترعان فرانسوی لوئیس و آگوست لومیر الهام بخشید تا وسیله‌ای با نام سینماتوگراف، را اختراع کنند. سینماتوگراف، وسیله‌ای بود که هم به عنوان دوربین فیلمبرداری و هم به عنوان دستگاه نمایش فیلم و پروژکتور به کار می‌رفت. این اختراع به مخاطبان زیادی امکان دیدن فیلم را میداد.
دوربین‌های امروز
بنابراین، ما امروز از نظر فناوری دوربین کجا هستیم؟ امروزه همه ما می‌توانیم یکی از قدرتمندترین و پیشرفته‌ترین دستگاه‌های مشاهده و تصویربرداری تصویر را که از نظر تکنولوژیکی شناخته شده است، لمس کنیم. می‌توان بر روی این دستگاه بازی کرد؛ و حتی موقعیت مکانی خود را ردیابی کرد. بله. این دستگاه تلفن شماست.
منابع :
nofilmschool
https://www.afrangdigital.com/
